Auteurs: Peters Y, Smits M, Giesen P.
Inleiding
Meer dan de helft van de hulpvragen op de huisartsenpost zijn vanuit medisch perspectief niet spoedeisend en een deel ervan zou geholpen kunnen worden met een zelfzorgadvies. Onnodige zorgconsumptie zorgt voor overbelasting van het gezondheidssysteem. De visie op de gezondheidszorg zou moeten zijn: ‘zelfzorg waar het kan, huisartsenzorg als het moet en specialistische zorg als het écht moet.’ Op initiatief van Huisartsenpost (HAP) Apeldoorn is de app “Moet ik naar de dokter?” ontwikkeld. Dit is een zelftriage instrument waarmee mensen zelf kunnen beoordelen of en wanneer het nodig is om contact op te nemen met een arts. In de meeste gevallen wordt ook een zelfzorgadvies gegeven. Dit onderzoek kijkt naar de inhoudsvaliditeit van de app: is de medische inhoud van de app correct?
Onderzoeksvragen
- Worden de juiste vragen gesteld?,
- Wordt de juiste urgentie/hulpinzet bepaald? (wel/niet contactadvies (huis)arts),
- Zijn de zelfzorgadviezen en antwoorden op de veel gestelde vragen (F.A.Q.) juist?
Design
Medische expert beoordeling van de inhoud van de app “Moet ik naar de dokter?”, versie 31 oktober 2013.
Methode
De ingangsklachten (N=141), adviezen (N=207) en veel gestelde vragen (F.A.Q.) (N=12) zijn door één triagist en één huisarts (uit een expertgroep van twee huisartsen en twee triagisten) onafhankelijk van elkaar beoordeeld. Hierbij werd gebruik gemaakt van tevoren ontworpen beoordelingsformulieren. Indien hun antwoorden op de belangrijkste vragen niet overeenkwamen, werden deze tijdens een consensusbespreking besproken.
Resultaten
Bij 44,9% van de ingangsklachten worden volgens de beoordelaars niet de juiste vragen gesteld om tot een goede urgentiebepaling te kunnen komen: bij 4,9% ontbreken een of meerdere van de zogenaamde “rode vragen” uit de NHG Triagewijzer. Bij 33,0% van de ingangsklachten is de volgorde van de vragen onlogisch en bij 14,4% zijn er vragen mogelijk onbegrijpelijk voor de patiënt. Bij 84,3% van de ingangsklachten wordt bij minimaal één van de vragen een andere urgentie gegeven dan de beoordelaars hadden verwacht: bij 54,8% van de ingangsklachten was de gewenste urgentie volgens de beoordelaar lager dan de gegeven urgentie (overschatting urgentie). Bij 1,4% van de ingangsklachten werd er een U5 (en dus alleen zelfzorgadvies) gegeven, terwijl het U4 moest zijn (contactadvies: naar de (huis)arts). Bij 2,1% van de ingangsklachten werd er een U4 gegeven terwijl het een U5 had moeten zijn. Bij 26,1% van de ingangsklachten zou een patiënt met een U4 urgentie buiten kantooruren niet geadviseerd mogen worden te wachten totdat de eigen huisarts beschikbaar is (uitgesteld contactadvies). In 4,3% van de ingangsklachten krijgt de gebruiker een ander zelfzorg- of overbruggingsadvies dan dat de beoordelaars verwachtten op basis van de ingangsklacht en de antwoorden op de voorgaande vragen. 14,0% van de adviezen komt niet overeen met wat de beoordelaars zelf zouden adviseren. De beoordelaars vonden 15,3% van de adviezen (deels) onbegrijpelijk voor de patiënt en 13,5% (deels) onuitvoerbaar. 28,0% van de adviezen werd als (deels) onvolledig gezien en 4,9% als (deels) overbodig. 34,0% van de U5-adviezen werd niet of deels als geruststellend gezien. App “Moet ik naar de dokter?” 6 33,3% van de antwoorden op de F.A.Q. zouden de beoordelaars zelf niet geven. De beoordelaars vonden 8,3% van de antwoorden op de F.A.Q. (deels) onbegrijpelijk voor de patiënt, 17,4% (deels) onuitvoerbaar, 33,4% (deels) onvolledig en 4,3% deels overbodig.
Conclusie
Uit de resultaten kan geconcludeerd worden dat de inhoudsvaliditeit van de app ‘Moet ik naar de dokter’ voor verbetering vatbaar is, met name met betrekking tot de specifieke urgenties die worden afgegeven. Kijkend naar het praktische gebruik van de urgentie indeling (U1-U4 wordt in principe gelijkgesteld tot contactadvies) kan gesteld worden dat de app veilig is en geen overconsumptie stimuleert, na aanpassing van een beperkt aantal ingangsklachten (bij bepaalde ingangsklachten “rode vragen” toevoegen, U4 versus U5 afwijkingen corrigeren en/of afschaffing uitgesteld contactadvies). Hiernaast adviseren de onderzoekers gedetailleerde revisie van de inhoud van de app aan de hand van de specifieke informatie verkregen uit het onderzoek. Wanneer er aanpassingen aan de app worden doorgevoerd, wordt geadviseerd medisch experts deze te laten controleren.
