Onder een slangenbeet wordt de beet van een gifslang verstaan. Een beet door een niet giftige slang is medisch gezien een bijtwond. In Nederland is het mogelijk om gebeten te worden door een giftige adder of slang die ontsnapt is uit een terrarium. In het buitenland, voornamelijk in Afrika, Azië en Australië, is de kans veel groter om door een giftige slang gebeten te worden. De meeste gevallen van mensen die gebeten worden door een slang, wonen ook in zo’n risicogebied. In Nederland zijn slangenbeten zeldzaam, maar ze kunnen levensbedreigend zijn. Een slang valt pas aan als hij het gevoel heeft dat die opgejaagd wordt of als die zich wilt verdedigen. Mensen die gebeten worden, zijn daarom vaak op een slang gaan staan of probeerden er één te vangen. Of een slangenbeet ernstig is, is afhankelijk van de soort slang, de hoeveelheid ingespoten gif en de mate waarin het gif in het lichaam zit (bijvoorbeeld in een spier). Niet veel mensen gaan dood door een slangenbeet. Het is echter wel erg belangrijk dat een slangenbeet erg snel behandeld wordt met voldoende hoeveelheden tegengif.
De eerste symptomen die worden ervaren zijn:
- Angst/paniek.
- Misselijkheid.
- Braken.
- Snelle of onregelmatige hartslag.
- Duizeligheid.
- Matige of erge pijn.
- Kleine wondjes met eventuele lichte zwelling.
- Mogelijk ernstige zwelling of bloeding.
Als u bent gebeten door een slang die neurotoxisch gif afgeeft (een gif dat het zenuwstelsel aantast), kunnen uw klachten variëren van hangende oogleden tot krachtverlies in de ledematen en verlamming van de ademhalingsspieren. De adders in Nederland vallen onder deze categorie gifslangen. Als u bent gebeten door een slang die hemolytisch gif afgeeft (een soort gif dat uw rode bloedcellen kapot maakt), kunnen uw klachten variëren van blauwe plekken tot aan levensbedreigende bloedingen. Over het algemeen beginnen de klachten binnen vier uur na de slangenbeet.
Als u of iemand anders in uw omgeving wordt gebeten door een slang:
- Een slangenbeet nooit uitzuigen, insnijden, afbinden of uitbranden.
- Stel het slachtoffer gerust en voorkom paniek. Een paniekreactie verhoogt de hartslag waardoor het gif sneller wordt rondgepompt in het lichaam.
- Was de wond niet met water. Een slang is namelijk aan het gif te herkennen.
- Verwijder ringen of andere knellende dingen aan de ledematen waarin gebeten is.
- Koel niet met ijs.
- Geef het slachtoffer geen alcohol, koffie of thee. Zo voorkomt u dat de hartslag van het slachtoffer verhoogt en het gif verder verspreidt.
- Als het nodig is om de pijn te stillen, geef dan alleen paracetamol. Geen aspirine, ibuprofen, etc.
- Zoek direct medische hulp, tegengif is het belangrijkste deel van de behandeling. Hoe sneller toegediend, des te effectiever is het.
- Identificeer de slang:
- Zorg voor een goed signalement.
- Neem een foto.
Let goed op uw eigen veiligheid en geef het door aan de politie als een slang ontsnapt is.
Bel of laat 112 bellen zodra u of iemand anders is gebeten door een slang. De meeste slangenbeten zijn niet gevaarlijk, maar wanneer je door een giftige slang wordt gebeten is het zo snel mogelijk krijgen van medische zorg noodzakelijk. Als er weinig of geen zwelling optreedt, is het minder waarschijnlijk dat u bent gebeten door een giftige slang. Wel is het dan nog steeds noodzakelijk om medische hulp in te schakelen. Het is dan namelijk nog steeds mogelijk dat u risico loopt op infectie of een ernstige allergische reactie.